Inleiding en probleemstelling
Het waarborgen van een veilig gebruik van gevaarlijke stoffen is een integraal onderdeel van de REACH-verordening. Fabrikanten of importeurs van chemische stoffen in Europa zijn onder REACH verplicht om te bepalen hoe de stof veilig kan worden gebruikt in de toeleveringsketen en moeten een chemische veiligheidsbeoordeling uitvoeren voor alle toepassingen van de stof om passende risicobeheersmaatregelen te bepalen. Maar vooral vanwege lange, ingewikkelde toeleveringsketens en een gebrek aan gestandaardiseerde communicatie over veilig gebruik, bereiken deze risicobeheersmaatregelen vaak niet de eindgebruikers die met chemische producten werken. Ondertussen hebben eindgebruikers van chemische producten vaak geen relevante kennis over chemie en toxicologie om gemakkelijk zelf geschikte risicobeheersmaatregelen te bepalen. Vooral KMO-bedrijven, zoals een klein familiaal schoonmaakbedrijf, zouden daarom aanzienlijk geholpen zijn als risicobeheersmaatregelen voor het veilig gebruik van een professioneel schoonmaakproduct op de juiste manier aan hen zouden worden meegedeeld.
Oplossing
De REACH-verordening legt de last van het bepalen van veilige gebruiksomstandigheden bij de schakel in de toeleveringsketen met (meestal) de meest uitgebreide kennis over de toxicologie van de chemische stof en de gevaarlijke eigenschappen ervan: de fabrikant/importeur. Formuleerders van schoonmaakproducten ontvangen de resultaten van de chemische veiligheidsbeoordelingen die zijn uitgevoerd door hun ingrediëntenleveranciers via het veiligheidsinformatieblad (VIB) en de bijlagen. De informatie in zo’n veiligheidsinformatieblad en de bijlagen is echter vaak te ingewikkeld om direct door te sturen naar klanten die de reinigingsmiddelen van de formuleerder gebruiken. Om deze communicatie naar eindgebruikers van chemische producten te vereenvoudigen en te harmoniseren, werd een communicatieformaat ontwikkeld: Safe Use of Mixtures Information (SUMI).
De SUMI-communicatiemethode is ontwikkeld door de DUCC-groep (Downstream Users of Chemicals Co-ordination), een samenwerkingsverband tussen verschillende Europese brancheverenigingen. Een SUMI is een document met eenvoudig te lezen voorwaarden voor veilig gebruik van een chemisch product (mengsels). Om relevante en begrijpelijke SUMI’s te hebben voor eindgebruikers, ontwikkelen veel brancheorganisaties hun eigen, gestandaardiseerde set SUMI’s voor typische toepassingen van chemische producten binnen die sector.
Een van de eerste sectoren die SUMI’s implementeerde wasmiddelen. Vooral in Nederland, waar de Nederlandse vereniging voor schoonmaak- en onderhoudsproducten (NVZ - Schoon, Hygiënisch, Duurzaam) sterk betrokken was bij de ontwikkeling van de SUMI-communicatiemethode. NVZ heeft samengewerkt met de lokale vereniging van schoonmaakbedrijven om ervoor te zorgen dat de SUMI’s op de juiste manier worden gebruikt, en heeft samengewerkt met de Nederlandse Arbeidsinspectie (iSZW) om ervoor te zorgen dat de aanpak ook overeenkomt met de verplichtingen uit de Nederlandse Arbowetgeving.
Resultaten
Er zijn nu 62 SUMI’s ontwikkeld voor professionele en industriële reinigingsproducttoepassingen (bijv. het gebruik van een corrosieve gootsteenontstopper, handmatig reinigen met een niet-corrosieve, niet-irriterende allesreiniger). Een formuleerder van een professioneel of industrieel reinigingsproduct bepaalt eerst aan de hand van de veiligheidsinformatiebladen (MSDS) van de gevaarlijke ingrediënten in het mengsel welke SUMI(‘s) van toepassing zijn op het product en zorgt ervoor dat de ingrediënten zich binnen het veilige concentratiebereik bevinden dat is opgegeven door de leveranciers van de ingrediënten. De toepasselijke SUMI’s worden vervolgens via het veiligheidsinformatieblad van het reinigingsproduct aan de eindgebruiker gecommuniceerd. Eindgebruikers kunnen er op hun beurt zeker van zijn dat het product veilig kan worden gebruikt als ze voldoen aan de voorwaarden voor veilig gebruik in de SUMI(‘s) (d.w.z. indien nodig de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen dragen, de maximale gebruiksduur in acht nemen, enz.
Hoewel dit voorbeeld uit de professionele en industriële schoonmaakbranche niet direct toepasbaar is voor kankerverwekkende, mutagene of reprotoxische (CMR) stoffen, kan de SUMI-communicatiemethode zelf (gebaseerd op verplichtingen uit de REACH-verordening) ook worden gebruikt voor CMR-stoffen.
