AB’de 30,000 kadar işçinin 1,4-dioksana maruz kaldığı tahmin edilmektedir. 1,4-Dioksanın kullanıldığı tipik iş yerleri kauçuk ve kimya endüstrisidir. Kozmetik endüstrisinde de yan ürün olarak ortaya çıkabilir. Çalışanlar esas olarak hava yoluyla kirlenme ve dermal temas yoluyla maruz kalmaktadır, ancak ağız yoluyla da maruz kalma mümkündür. 1,4-Dioksan Sınıflandırma, Etiketleme ve Ambalajlama mevzuatına göre kategori 1B kanserojen olarak sınıflandırılmıştır (Carc. 1B) ve burundaki karsinomların yanı sıra karaciğer ve böbreklerdeki tümörlere katkıda bulunduğundan şüphelenilmektedir. Ek olarak, 1,4-Dioksan ciddi göz tahrişine neden olur ve solunum tahrişine neden olabilir; cilde tekrar tekrar maruz kalmak kuruluğa veya çatlamaya neden olabilir.

Riskin oluştuğu yerler

Mesleki maruziyet, 1,4-Dioksanın üretimi, işlenmesi ve kullanımı sırasında, soluma veya dermal maruziyet yoluyla gerçekleşir. 1,4-Dioksan genellikle çözücü olarak, laboratuvarlarda (örneğin kromatografide mobil faz) ve endüstriyel tesislerde polimerizasyon işlemlerinde kullanılır. Temizlik ve bakım aktiviteleri de maruziyet açısından dikkate alınması gereken önemli hususlardır.

Madde hakkında daha fazla bilgi

1,4-Dioksan berrak, renksiz bir sıvıdır ve diğer çözücülerle kolayca karıştırılabilir. İnertliği nedeniyle esas olarak çözücü olarak kullanılır. Oldukça yanıcıdır ve patlayıcı peroksitler oluşturabilir. 1,4-Dioksan, çevrede doğal olarak oluşmayan antropojenik bir kimyasaldır. Endüstriyel etoksilasyon süreçlerinin bilinen bir yan ürünüdür ve bu nedenle konsantrasyonunun sıkı bir şekilde düzenlendiği kozmetik ve kişisel bakım ürünlerinde kirletici olarak bulunabilir. 1,4-Dioksan ayrıca plastik ve kauçuk eşyalarda da kalıntı olarak bulunmuştur (örn. eldivenler, botlar, giysiler, kauçuk tutamaklar, vites kolu, direksiyonlar).

1,4-Dioksan suda kararlıdır ve parçalanmaz. Havadaki bileşikler 1,4-Dioksanı hızla farklı bileşiklere parçalayabilir. Çevrede (yeraltı suyu) 1,4-dioksan içeren kimyasal çözücülerin bertaraf edilmesinden ve 1,4-dioksanın kendisinin bertaraf edilmesinden kaynaklanan kirlenme vardır.

Oluşabilecek tehlikeler

1,4-Dioksan, inhalasyon ve oral maruziyetten sonra hızla ve neredeyse tamamen emilir. Deri yoluyla emilim de söz konusudur. 1,4-Dioksanın solunmasından sonra üst karın ağrısı ve kusmanın yanı sıra gözlerde ve solunum yollarında tahriş meydana gelebilir. 1,4-Dioksan zehirlenmesinin diğer belirtileri arasında karaciğer ve böbrek hasarı, konvülsiyonlar ve koma yer alır. Bu bağlamda, maddenin eş zamanlı dermal emilimi dikkate alınmalıdır. Ayrıca, 1,4-Dioksana tekrarlanan dermal maruziyet cilt hasarına yol açabilir. Ek olarak, hayvan çalışmalarında karaciğer ve böbreklerin yanı sıra merkezi sinir sistemi üzerinde sendeleyerek yürüme, narkoz, felç ve koma gibi etkiler gözlenmiştir. Uzun süreli maruziyetten sonra ana hedef organların solunum sistemi, karaciğer ve böbrekler olduğu unutulmamalıdır.

Yapabilecekleriniz

Mümkün olan uygulamalarda ikame düşünülmelidir. Alternatifler mevcut değilse veya 1,4-Dioksan yan ürün olarak ortaya çıkabilirse, ne zaman ve nerede önlem alınması gerektiğinin bilinmesi için periyodik olarak uygun maruziyet ölçümleri yapın. Bu nedenle, olumsuz sağlık etkilerinden kaçınmak için maruziyeti sağlığa dayalı sınır değerin altına düşürmek son derece önemlidir. Endüstriyel süreçlerde, teknik kontrol önlemlerine örnek olarak kapalı sistemler, genel egzoz ve yerel egzoz havalandırması verilebilir. Kapalı sistemlerle çalışırken bile, örneğin numune alma görevleri sırasında maruziyet meydana gelebilir. Ölçümler ve kontrol önlemleri burada önem taşımaktadır. Önerilen diğer iş uygulamaları arasında çalışanlara tehlike bilgisi ve eğitimi verilmesi ve kimyasal işleme alanları için genel çalışma hijyeni standartları yer almaktadır. Bakım ve temizlik işlerinde çalışan işçiler de eğitilmelidir. Çalışanlar erken semptomlar bildirirse araştırın. Bir işyeri hekiminin dahil edilmesi tavsiye edilir. 1,4-Dioksan için maruziyet değerlendirmesinin, ulusal mevzuat kapsamında uygulanabilir olması halinde biyomonitörleme ile desteklenebileceğini unutmayın. Çalışanların maruziyetin etkilerinin farkında olması gerekir. Kişisel koruyucu ekipman, olası mühendislik çözümleri sunulduktan sonra yalnızca son çare olarak kullanılmalıdır.

Kaynaklar: BAuA, Sınıflandırma, Etiketleme ve Ambalajlama, Alman MAK-komisyonu, RAC