Eins og er eru á milli 4,1 og 7,3 milljónir starfsmanna í ESB útsettir fyrir asbesti og áætlað er að asbest sé dánarorsök yfir 90.000 manns á hverju ári. Asbestos er flokkað sem krabbameinsvaldandi efni í flokki 1A, sem þýðir að það er talið vera ein af þeim orsökum krabbameins hjá mönnum.

Innöndun asbesttrefja getur valdið langvinnum lungnasjúkdómum eins og lungnakrabbameini, krabbameini í lungnaslímhúð og mesothelioma (krabbamein í fleiðru og kviðhimnu) og asbestósu (alvarlegt örvefsástand í lungum sem veldur stigvaxandi mæði). Samkvæmt Alþjóðaheilbrigðismálastofnuninni eru um það bil helmingur allra dauðsfalla af völdum krabbameins í vinnunni af völdum asbests.

Þar sem áhætta kemur upp

Áhættan getur komið upp við endurbætur eða niðurrif bygginga, tæknilegra verksmiðja eða skipa eða við hreinsun eftir slíka starfsemi. Helsta atvinnugreinin þar sem útsetning á sér stað er byggingariðnaður. Starfsmenn sem verða fyrir útsetningu geta unnið við niðurrif, endurbætur á heimilum, gólfefni, þakvinnu eða vélvirkjun í iðnaði. Önnur störf í áhættu eru skipasmíðamenn, slökkviliðsmenn, virkjanir og sorphirðumenn.

Meira um efnið

Asbestos hefur verið mikið notað í byggingum og byggingarefnum, vélum, ökutækjum og neysluvörum. Asbestos er samheiti yfir náttúruleg kísilsteinefni með kristallabyggingu og trefjakenndan eiginleika. Hvorki er hægt að sjá né finna lykt af einstökum asbestþráðum. Asbestos losna út í loftið við starfsemi sem felur í sér asbestinnihaldandi efni.

Trefjarnar geta síðan verið andaðar að sér án þess að vita af því og festast í lungum eða festast í meltingarveginum. Evrópusambandið bannaði alla notkun, sem og útdrátt, framleiðslu og vinnslu asbestafurða árið 2005.

Hættur sem geta komið upp

Yfir mörg ár geta asbestþræðir sem eru innönduð valdið bólgu sem leiðir til krabbameins, nánar tiltekið: lungnakrabbameins og miðþekjuæxlis. Fyrstu einkenni krabbameins sem tengist asbesti geta verið mæði, hósti, brjóstverkur, meltingarvandamál og ógleði.

Tímabilið milli útsetningar og krabbameins sem tengist asbesti er breytilegt frá 15 til 50 ár og fer eftir tegund asbests, umfangi útsetningar, tegund krabbameins og lífsstíl.

Það sem þú getur gert

Kannið hvort efni sem innihalda asbest séu til staðar, kannið hvort verkið muni mynda loftbornar trefjar og fylgið stranglega gildandi reglum. Upplýsið starfsmenn um áhættu og fyrirbyggjandi aðgerðir. Þegar ekki er víst hvort asbest sé til staðar í byggingu mun prófun á efninu leiða í ljós hvort það hefur verið notað.

Fjarlægið asbestinnihaldandi efni eins óskemmandi og mögulegt er. Ef raska þarf því, t.d. við endurbætur á byggingu, skal tryggja að þjálfaðir starfsmenn noti réttan búnað og vinnuaðferðir til að lágmarka útsetningu og hámarka árangur eftirlits. Gangið úr skugga um að rétt gríma og vinnuföt séu notuð til persónulegrar verndar. Fólk sem hefur sögu um asbestútsetningu ætti að fara í reglulegar heilsufarsskoðanir og fá þjálfun í að vera á varðbergi gagnvart einkennum hugsanlegs krabbameins.