Kankerverwekkende stoffen, of carcinogenen, zijn stoffen die kanker veroorzaken.
Een bekend voorbeeld is asbest, een stof die verantwoordelijk is voor duizenden slachtoffers die lijden en sterven door blootstelling aan de asbestdeeltjes.
Veel andere kankerverwekkende stoffen zijn minder bekend, maar let op: zelfs natuurlijke producten, zoals stof van hardhout, kunnen kanker veroorzaken.
Zorg ervoor dat je weet waar je mee werkt!
Soorten kankerverwekkende stoffen
Kankerverwekkende stoffen manifesteren zich in verschillende vormen:
- Verschijning: Kankerverwekkende stoffen kunnen voorkomen in producten die in bedrijven worden gebruikt, waaronder chemische varianten zoals bepaalde pesticiden en industriële verven.
Maar ze kunnen ook het resultaat zijn van een proces (procesgegenereerde carcinogenen), zoals dieselemissies of Welding fumes. - Sommige kankerverwekkende stoffen kunnen worden ingeademd en kunnen bijvoorbeeld in de bloedbaan en de organen terechtkomen, waaronder de hersenen.
Andere kunnen via de huid binnendringen.
Zodra kankerverwekkende stoffen het lichaam zijn binnengedrongen, kunnen ze het DNA van de werknemers beschadigen of de manier waarop de lichaamscellen werken en zich vermenigvuldigen veranderen.
Dit kan leiden tot kanker en andere gezondheidsproblemen. - Natuurlijke producten: Zelfs natuurlijke producten kunnen kanker veroorzaken bij hoge en langdurige blootstelling, zoals hardhoutstof en silica en kwarts in bepaalde steensoorten.
Raadpleeg de informatiebladen voor meer informatie over verschillende kankerverwekkende stoffen.
Wetgeving over kankerverwekkende stoffen
Om werknemers te beschermen tegen blootstelling aan kankerverwekkende stoffen heeft de EU de richtlijn over kankerverwekkende, mutagene of voor de voortplanting giftige stoffen opgesteld. In deze richtlijn worden de volgende procedures voorgeschreven:
- Risicobeoordeling: De werkgever moet het risico op blootstelling aan kankerverwekkende, mutagene (genveranderende) of reprotoxische (voor de voortplanting schadelijke) stoffen (CMR) controleren en beheren.
Deze controle moet regelmatig worden uitgevoerd. - Preventieve maatregelen: Werknemers mogen niet worden blootgesteld aan CMR.
De werkgever moet indien mogelijk veiligere stoffen gebruiken.
Als het gebruik van een gesloten systeem niet mogelijk is, moet de blootstelling tot een minimum worden beperkt.
De blootstelling mag de toegestane limiet van een kankerverwekkende stof niet overschrijden (lees meer: STOP-principe). - Informatie en opleiding: De werkgever moet een goede opleiding geven over de gezondheidsrisico’s, hoe blootstelling te vermijden, hygiëneregels, beschermende uitrusting en wat te doen bij incidenten.
- Gezondheidstoezicht: Als er een biologische grenswaarde (zie hieronder) is vastgesteld, zijn gezondheidscontroles vereist. Werknemers moeten hierover worden geïnformeerd voordat ze met de risicovolle taak beginnen.
Grenswaarden voor beroepsmatige blootstelling
Regelgevende instanties op EU- en nationaal niveau stellen grenzen aan de blootstelling aan gevaarlijke stoffen, zoals kankerverwekkende stoffen. Deze grenswaarden voor beroepsmatige blootstelling (OEL’s) zijn wettelijke waarden die blootstellingsniveaus aangeven die als veilig worden beschouwd (op basis van gezondheid) voor een chemische stof in de lucht van een werkplek. In wezen dienen ze als veiligheidsnormen om de gezondheid van werknemers te beschermen. Raadpleeg de factsheets voor de beroepsmatige blootstelling. De informatie op deze pagina is afkomstig van de volgende websites:
