Brandweercommandant of hoofd van de brandweer: De risico's en oplossingen

Brandweercommandanten hebben de hoogste rangen binnen een brandweerkorps en zijn verantwoordelijk voor het algemene beheer en de organisatie van de brandweeractiviteiten. Ze beheren het budget, geven leiding aan het personeel, coördineren de samenwerking met andere instanties en vertegenwoordigen de organisatie naar buiten toe. Van tijd tot tijd staat het hoofd van een brandweerkorps ook voor de uitdaging om effectief op te treden in complexe noodsituaties, beslissingen te nemen op het hoogste niveau en de veiligheid van de bevolking te garanderen. Ze dragen een grote verantwoordelijkheid voor de efficiëntie en het succes van de brandweerorganisatie. Daarbij stellen ze zichzelf ook bloot aan potentiële beroepsrisico’s die bij hun functie horen. Net als bij brandweerlieden is een belangrijk punt van zorg de mogelijke blootstelling aan gevaarlijke stoffen, verbrandingsbijproducten en toxines die vrijkomen bij branden. Om dit risico tot een minimum te beperken, is het ook essentieel om geschikte persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) te dragen en de veiligheidsvoorschriften na te leven, en om besmette lichaamsdelen zo snel mogelijk te ontsmetten met zeep en penetrantvrije producten. Door veiligheidsmaatregelen prioriteit te geven, beschermende uitrusting te gebruiken en zich strikt te houden aan de industrierichtlijnen, kunnen brandweermannen de potentiële kankerverwekkende risico’s van hun beroep aanzienlijk beperken.

Regelmatige gezondheidscontroles, voortdurende veiligheidstraining en het bewust blijven van mogelijke gevaren dragen bij aan een gezondere en duurzamere carrière als brandweerman en leider bij noodhulpdiensten.

Opmerking: De CarcCheck is gebaseerd op gegevens die zijn verzameld voor de EU.
Daarom is het mogelijk dat het gebruik van een stof niet in alle lidstaten even relevant is.
De CarcCheck geeft aan waar een kankerverwekkende stof mogelijk betrokken kan zijn of kan vrijkomen; het blootstellingspotentieel zal ook variëren in verschillende sectoren.
Alleen de risicobeoordeling zal uitwijzen of dit het geval is op een echte werkplek of in een gebruikssituatie.

Inhoudsopgave

Brandweercommandant of hoofd van de brandweer: De risico's en oplossingen

Brandweercommandanten hebben de hoogste rangen binnen een brandweerkorps en zijn verantwoordelijk voor het algemene beheer en de organisatie van de brandweeractiviteiten. Ze beheren het budget, geven leiding aan het personeel, coördineren de samenwerking met andere instanties en vertegenwoordigen de organisatie naar buiten toe. Van tijd tot tijd staat het hoofd van een brandweerkorps ook voor de uitdaging om effectief op te treden in complexe noodsituaties, beslissingen te nemen op het hoogste niveau en de veiligheid van de bevolking te garanderen. Ze dragen een grote verantwoordelijkheid voor de efficiëntie en het succes van de brandweerorganisatie. Daarbij stellen ze zichzelf ook bloot aan potentiële beroepsrisico’s die bij hun functie horen. Net als bij brandweerlieden is een belangrijk punt van zorg de mogelijke blootstelling aan gevaarlijke stoffen, verbrandingsbijproducten en toxines die vrijkomen bij branden. Om dit risico tot een minimum te beperken, is het ook essentieel om geschikte persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) te dragen en de veiligheidsvoorschriften na te leven, en om besmette lichaamsdelen zo snel mogelijk te ontsmetten met zeep en penetrantvrije producten. Door veiligheidsmaatregelen prioriteit te geven, beschermende uitrusting te gebruiken en zich strikt te houden aan de industrierichtlijnen, kunnen brandweermannen de potentiële kankerverwekkende risico’s van hun beroep aanzienlijk beperken.

Regelmatige gezondheidscontroles, voortdurende veiligheidstraining en het bewust blijven van mogelijke gevaren dragen bij aan een gezondere en duurzamere carrière als brandweerman en leider bij noodhulpdiensten.

Opmerking: De CarcCheck is gebaseerd op gegevens die zijn verzameld voor de EU.
Daarom is het mogelijk dat het gebruik van een stof niet in alle lidstaten even relevant is.
De CarcCheck geeft aan waar een kankerverwekkende stof mogelijk betrokken kan zijn of kan vrijkomen; het blootstellingspotentieel zal ook variëren in verschillende sectoren.
Alleen de risicobeoordeling zal uitwijzen of dit het geval is op een echte werkplek of in een gebruikssituatie.

Welke kankerverwekkende stof(fen) zijn aanwezig?

Als Brandweercommandant of hoofd van de brandweer kunnen de volgende (procesgegenereerde) kankerverwekkende stoffen een potentieel risico vormen voor je gezondheid.

Kunnen de kankerverwekkende stof(fen) of proces(sen) worden vervangen?

Vervanging is de eerste en belangrijkste preventiemaatregel om blootstelling aan kankerverwekkende stoffen te vermijden.
De volgende stoffen of processen worden beschouwd als veiligere alternatieven voor deze kankerverwekkende stoffen of vertegenwoordigen een lager blootstellingspotentieel.

Zijn er technische preventiemaatregelen genomen?

Als vervanging niet mogelijk is, moeten eerst technische maatregelen worden genomen. De eerste technische maatregel is het gebruik van een gesloten, ingekapseld systeem. Er zijn verschillende mogelijkheden en technische oplossingen beschikbaar die geschikt kunnen zijn om de blootstelling zo laag als technisch mogelijk te houden. Deze risicobeperkende maatregelen variëren in effectiviteit en moeten individueel worden beoordeeld voor uw werkomgeving.

Verder biedt de volgende lijst je algemene of technisch gerichte oplossingen van anderen binnen jouw beroep.

Bestaan er organisatorische preventiemaatregelen?

Organisatorische maatregelen kunnen uw strategie voor blootstellingsvermindering ondersteunen. Organisatorische maatregelen mogen alleen worden gebruikt als vervanging niet mogelijk was en alle technische maatregelen zijn uitgeput. Er zijn verschillende organisatorische maatregelen beschikbaar die geschikt kunnen zijn om de blootstelling te verminderen. Deze risicobeperkende maatregelen variëren in effectiviteit en moeten individueel worden beoordeeld voor uw werkomgeving.
Bovendien vindt u in de volgende lijst algemene of organisatiegerichte oplossingen die door anderen binnen uw beroep/branche worden aangeboden.

Zijn er grenswaarden ingesteld?

Grenswaarden voor kankerverwekkende stoffen zijn één manier om de blootstellingssituatie te beoordelen en om te bepalen of aan de minimumvereisten wordt voldaan of dat er verdere strategieën voor risicobeperking moeten worden toegepast.
De links hierboven kunnen helpen beoordelen of technische en organisatorische maatregelen voldoende zijn uitgeput om de blootstelling te minimaliseren.
Houd er rekening mee dat u de interne blootstelling ook kunt beoordelen door biomonitoring.

Ongeacht of er een Europese grenswaarde is of niet, het is verplicht om de blootstelling aan kankerverwekkende stoffen zo laag als technisch haalbaar te houden.
Raadpleeg uw nationale wetgeving om te zien hoe u aan de plicht tot minimalisering kunt voldoen.

Als Brandweercommandant of hoofd van de brandweer kunnen de volgende (procesgegenereerde) kankerverwekkende stoffen een potentieel risico vormen voor uw gezondheid en gelden de volgende EU-grenswaarden.

Is de blootstelling bepaald?

Als je tot de conclusie komt dat blootstelling waarschijnlijk is, zijn er meerdere opties om je blootstellingssituatie te beoordelen.

Beschrijvingen door de organisatie voor beroepspreventie of verzekeringen, in de praktijk goedgekeurde control guidance sheets, REACH-blootstellingsscenario’s of blootstellingsmodellering zijn verdere en in aanmerking komende bronnen die helpen bij het beoordelen van de blootstellingssituatie en bij het vergelijken van werkpleksituaties.
Dit moet worden gedocumenteerd in de risicobeoordeling.
Tot slot, als deze methoden geen sluitende beoordeling van de blootstelling mogelijk maken, kunnen blootstellingsmetingen worden uitgevoerd met de hulp van uw respectievelijke verzekeringsorganisatie of een extern bedrijf.

Bovendien kun je de hier verzamelde bronnen met blootstellingsgegevens controleren.

Zijn er persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig?

Je moet je ervan bewust zijn dat persoonlijke beschermingsmiddelen (PPE) pas mogen worden gebruikt nadat technische en organisatorische maatregelen zijn genomen om de blootstelling zoveel mogelijk te beperken.

Bovendien zijn er strikte regels voor het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen.
Voor ademhalingsbeschermingsmiddelen (RPE) moet de filterklasse geschikt zijn voor het doel, de grootte van het masker moet geschikt zijn voor de individuele werknemer, de maximale draagtijd moet worden bepaald en werknemers moeten een opleiding krijgen voor het correct aan- en uittrekken van RPE.

Voor dermale beschermingsmiddelen moet worden beoordeeld of het materiaal en de maat van de handschoenen geschikt zijn.
Voor een eerste overzicht van mogelijke persoonlijke beschermingsmaatregelen vind je via de volgende link een catalogus met een overzicht van persoonlijke oplossingen.
Bij de omgang met kankerverwekkende stoffen komt het zelden voor dat persoonlijke beschermingsmiddelen niet nodig zijn om aan de plicht tot minimalisering te voldoen.
Als je besluit om geen persoonlijke beschermingsmiddelen te gebruiken, moet dit goed worden gedocumenteerd.

Verdere plichten en aanvullende nuttige maatregelen

Het welzijn van uw employees wordt verder gegarandeerd door bepaalde plichten die zijn vastgelegd in de Richtlijn Carcinogene, Mutagene en Reprotoxische stoffen (CMRD).
Daarnaast hebben andere maatregelen een positief effect op de veiligheid op de werkplek en de gezondheid van werknemers door het bewustzijn van alle betrokken actoren te vergroten.

De volgende lijst biedt ondersteuning voor deze belangrijke aspecten.
Nationale vereisten kunnen echter afwijken van de richtlijn en raadpleeg daarom uw nationale autoriteiten over wettelijke vereisten voor gevaarlijke stoffen:

  • Het uitvoeren van een risicobeoordeling is verplicht.
  • Instructie en training voordat werknemers aan een taak beginnen, is verplicht.
  • Documentatie van taken waarbij kankerverwekkende stoffen betrokken zijn, is verplicht.
  • Het aanbieden van medisch toezicht is verplicht.
  • Het organiseren van de chemicaliën in een stoffeninventaris wordt als zeer nuttig beschouwd.
  • Het verkrijgen van ‘externe expertise’ van bedrijfsartsen of veiligheidsexperts wordt als zeer nuttig beschouwd.

Je welzijn wordt verder gegarandeerd door bepaalde plichten van je werkgever die zijn vastgelegd in de richtlijn betreffende carcinogene, mutagene en reproductietoxische stoffen (CMRD).
Het is echter ook belangrijk dat je handelt volgens de instructies op de werkplek.

  • Het uitvoeren van een risicobeoordeling is verplicht voor je werkgever en dient om alle potentiële gezondheidsrisico’s te identificeren en tegenmaatregelen te installeren om deze risico’s te voorkomen of te verminderen.
  • Je moet geïnstrueerd en getraind zijn voordat je aan een taak begint.
    Herhaling van training en aanpassing van operationele instructies helpen je om alert te blijven op de risico’s.
  • Mocht je ooit gezondheidsproblemen krijgen die mogelijk werkgerelateerd zijn, zelfs nadat je van bedrijf bent veranderd of met pensioen bent gegaan, dan zal de documentatieplicht voor taken waarbij kankerverwekkende stoffen betrokken zijn ervoor zorgen dat je erkenning krijgt voor een beroepsziekte.
  • Het aanbieden van medisch toezicht aan jou is de plicht van je werkgever en dient om je te informeren over mogelijke gezondheidsrisico’s in verband met je werk.
  • Houd er rekening mee dat het ook jouw plicht is om met je werkgever samen te werken. Protocollen voor werk- en persoonlijke hygiëne (neem bijvoorbeeld geen werkkleding mee naar huis) zijn een belangrijke factor om je gezondheid en die van je gezin te waarborgen en moeten te allen tijde worden nageleefd.