Rechten en plichten voor het creëren van een veilige werkomgeving
Wist je dat je werkgever een aantal algemene plichten heeft om je veiligheid en welzijn op het werk te garanderen en een aantal zeer specifieke plichten om je blootstelling aan kankerverwekkende stoffen tot een minimum te beperken? Hieronder vind je de belangrijkste zaken waar je werkgever rekening mee moet houden en wat jouw rechten en plichten als werknemer zijn.
Let op: deze plichten zijn vastgelegd in de Richtlijn en kunnen afwijken in uw nationale wetgeving.
Plicht van de werkgever: Risico analyse
Algemene plichten
Werkgevers moeten de risico’s beoordelen die verbonden kunnen zijn aan de taak die jij of je collega’s uitvoeren. Als uit deze Risico analyse blijkt dat je met een carcinogeen agens werkt of dat het proces een carcinogeen agens genereert, moet je werkgever ervoor zorgen dat de afgeleide risicobeperkende maatregelen voldoende rekening houden met alle blootstellingsroutes en de duur en aard van het werk.
Identificeer carcinogenen
- Je werkgever moet beoordelen of de taak die je uitvoert het gebruik van carcinogenen met zich meebrengt. Dit kan worden vergemakkelijkt door de chemische stoffen te organiseren in een stoffeninventaris.
- Je werkgever moet beoordelen of het soort activiteit, taak of proces carcinogenen genereert.
- Het beoordelen van de hoeveelheid blootstelling is zeer relevant voor het bepalen van de beste risicobeperkingsstrategie.
Blootstelling bepalen
- Werkgevers moeten beoordelen of er onverwachte blootstelling kan optreden. Om bijvoorbeeld ongevallenpreventie te vergemakkelijken, moet je werkgever ervoor zorgen dat jij en je collega’s voldoende geïnformeerd en opgeleid zijn om hun taken uit te voeren.
- Werkgevers moeten specifiek schoonmaak- en onderhoudsactiviteiten beoordelen die een vrij kritisch blootstellingspotentieel hebben en waarvoor aangepaste risicobeperkende maatregelen nodig zijn.
Vervanging of eliminatie
Substitutie - gevaarlijke stoffen vervangen door minder gevaarlijke stoffen of processen is altijd de eerste maatregel om te overwegen.
Plichten van de werkgever
Werkgevers moeten het risico überhaupt voorkomen door de carcinogene(n) te vervangen door minder gevaarlijke stof(fen) als dit mogelijk is of ten minste het proces of de processen wijzigen om het ontstaan van een of meer carcinogene(n) te voorkomen of tot een minimum te beperken.
Rechten en plichten van werknemers
Het vinden van een geschikt alternatief of een vervangende oplossing is een zeer veeleisende taak voor je werkgever, vooral als klanten vertrouwen op een ongewijzigd product. Hoe dan ook, als een minder gevaarlijke stof of een alternatieve techniek een carcinogeen kan vervangen, moet je werkgever de vervanging overwegen. Blijf regelmatig vragen of een verandering mogelijk is.
Technische maatregelen
Technische maatregelen omvatten mechanische apparaten of processen die de blootstelling aan carcinogenen elimineren of minimaliseren. Deze technische maatregelen kunnen bestaan uit omheining, gebruik van ventilatie en/of automatisering van processen.
Plichten van de werkgever
Werkgevers moeten een gesloten systeem of een geautomatiseerd proces gebruiken als vervanging niet mogelijk is en de aard van het werk een gesloten proces niet toelaat.
Doorgaans is de meest effectieve manier om blootstelling te verminderen wanneer insluiting of automatisering niet werkt, het gebruik van efficiënte plaatselijke afzuiging in combinatie met een goede algemene ventilatie van de werkplek.
Rechten en plichten van werknemers
- Je moet de instructies van je werkgever opvolgen. Zelfs als bepaalde operationele procedures lang lijken, zijn ze hoogstwaarschijnlijk het resultaat van de Risico analyse en beschermen ze je gezondheid. Schakel daarom de veiligheidsvoorzieningen op machines of installaties niet uit en wijzig of manipuleer de positie ervan niet. Hoe dichter de plaatselijke afzuiging is geplaatst, hoe effectiever de blootstelling wordt verminderd.
- Je moet je werkgever op de hoogte stellen als je te maken krijgt met een ernstige of dreigende bedreiging voor de veiligheid en gezondheid van jou en je collega’s als gevolg van een slecht functionerende veiligheidsinstallatie.
Organisatorische maatregelen
Organisatorische maatregelen - kunnen bestaan uit intern beleid en/of organisatorische methoden. Deze maatregelen mogen alleen worden gebruikt om extra bescherming te bieden. Ze moeten ook worden overwogen voor noodgevallen en voor werknemers die regelmatig schoonmaak- en onderhoudswerkzaamheden uitvoeren.
Plichten van de werkgever
- Werkgevers moeten zorgen voor goede hygiënische maatregelen op de werkplek, zoals het nat vegen van vloeren en oppervlakken. Bezemen en het gebruik van perslucht leidt altijd tot extra blootstelling aan carcinogenen en is niet toegestaan op de werkplek.
- Werkgevers moeten eerst alle organisatorische maatregelen uitputten (d.w.z. de tijd die u en uw collega’s in de werkomgeving doorbrengen verminderen ) voordat het dragen van Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) verplicht wordt gesteld.
- Werkgevers moeten je niet alleen instrueren en trainen voordat je een taak voor de eerste keer uitvoert, maar ook regelmatig met bijgewerkt instructie- en trainingsmateriaal. Je werkgever moet ervoor zorgen dat jij en je collega’s de instructies hebben begrepen. Als je vindt dat de taken nog steeds niet veilig zijn of dat de veiligheidsmaatregelen niet gemakkelijk na te leven zijn, moet je werkgever ook met jouw mening rekening houden en indien nodig zelfs de risicoanalyse en de daaropvolgende maatregelen aanpassen.
- Werkgevers moeten documenteren hoeveel carcinogenen u en uw collega’s hanteren of waaraan u en uw collega’s worden blootgesteld en hoeveel tijd u en uw collega’s besteden aan het uitvoeren van de taak. Bovendien moet je werkgever bijhouden welke risicobeperkende maatregelen er zijn genomen en welke persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) er zijn gebruikt. Je werkgever moet je deze documentatie geven als je met pensioen gaat of van werkgever verandert. Het geeft je bewijs bij de hand voor het geval je ooit een werkgerelateerde ziekte ontwikkelt.
- Werkgevers moeten collectieve organisatorische maatregelen invoeren . Bijvoorbeeld dat alleen bevoegde werknemers het werkgebied betreden waar blootstelling aan carcinogenen kan plaatsvinden, een gedragscode opstellen en supervisor- en coördinatierollen toewijzen)
- Werkgevers moeten ervoor zorgen dat jij en je collega’s niet eten of drinken in de werkruimte, maar in plaats daarvan speciale ruimtes aanbieden voor pauzes waarin je werkkleding niet is toegestaan. Je werkgever moet zorgen voor voldoende tijd binnen een dienst om persoonlijke beschermingsmiddelen aan en uit te trekken voor pauzes.
- Werkgevers moeten een scheiding tussen werk- en privékleding aanbieden, evenals een aparte opslag voor beide.
- Werkgevers moeten schoonmaakfaciliteiten bieden die het mogelijk maken om te voldoen aan de hygiënevoorschriften die voortvloeien uit de Risico analyse.
Rechten en plichten van werknemers
- Het is van bijzonder belang dat je samenwerkt met je werkgever en de verboden zones respecteert om blootstelling aan carcinogenen op het werk te vermijden. Je werkgever beperkt het drinken en eten op het werk om orale opname van gevaarlijke stoffen te voorkomen.
- Om de verspreiding van carcinogenen buiten de werkomgeving te voorkomen, heeft je werkgever een strikte scheiding tussen werk- en privékleding geïnstalleerd, zodat je bijgevolg geen besmetting van stof in je privéhuishouden verspreidt. Dit beschermt je familie en vrienden.
- Regels van je werkgever voor het juiste gebruik van machines, gereedschappen, gevaarlijke stoffen, transportvoertuigen en andere arbeidsmiddelen zijn een direct resultaat van de Risico analyse. Ze mogen alleen worden gebruikt voor het doel waarvoor ze zijn bestemd.
- Je zou je werkgever kunnen ondersteunen door aan te bieden om getraind te worden in eerstehulpmaatregelen, brandbestrijdingsprocedures of noodgevallen.
Persoonlijke beschermingsmiddelen
Soms is vervanging niet mogelijk en zijn technische en organisatorische maatregelen niet voldoende om het blootstellingsniveau te verlagen. Dan moet je persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken. Persoonlijke beschermingsmiddelen kunnen alleen worden gebruikt als aanvulling op maatregelen hoger in de hiërarchie en worden beschouwd als laatste redmiddel.
Plichten van de werkgever
- Werkgevers moeten alleen persoonlijke beschermingsmiddelen (PPE) verstrekken die niet fysiek belastend zijn (bijvoorbeeld: als je langer dan twee uur adembescherming (RPE) moet dragen, moet deze omgevingsonafhankelijk zijn) en die individueel passend zijn om je ogen, huid en longen te beschermen.
- Werkgevers moeten ervoor zorgen dat persoonlijke beschermingsmiddelen (PPE) en persoonlijke beschermingsmiddelen (RPE) op de juiste manier worden bewaard, worden onderhouden volgens de resultaten van de Risico analyse en worden vervangen wanneer ze stuk zijn.
- Werkgevers moeten ervoor zorgen dat medisch toezicht wordt aangeboden om mogelijke negatieve gezondheidseffecten vroegtijdig op te sporen. Voor sommige stoffen kan medisch toezicht zelfs na verandering van werk of pensionering gunstig zijn voor de gezondheid, omdat sommige werkgerelateerde kankersoorten een lange latentieperiode hebben.
Rechten en plichten van werknemers
- Persoonlijke beschermingsmiddelen correct aan- en uittrekken. Dit omvat specifiek de volgorde van het uit- en aantrekken (bijvoorbeeld kleding voorafgaand aan de helm) en het opbergen op speciale manieren en plaatsen (bijvoorbeeld helm met de opening naar beneden).
- Je hebt recht op een pasvormtest voor je persoonlijke beschermingsmiddelen. Je kunt bijdragen aan een efficiëntere bescherming als je overweegt je uiterlijk te veranderen (bijvoorbeeld je gezichtshaar scheren zorgt voor een veel betere ademhalingsbescherming of kunstnagels en zware sieraden verminderen de desinfectie-efficiëntie).
Werken met carcinogenen
Plichten van de werkgever
- Werkgevers moeten de Risico analyse niet alleen bijwerken wanneer de werkomstandigheden veranderen, maar regelmatig. Het is mogelijk dat er een nieuwe technologische maatregel of een minder gevaarlijk alternatief beschikbaar is waardoor je minder wordt blootgesteld.
- Als je werkgever na een Risico analyse de carcinogenen niet kan vervangen of elimineren, of als inperking niet mogelijk is, dan zijn regelmatige blootstellingsmetingen en het naleven van grenswaarden een secundair middel om de blootstelling te verminderen.
Rechten en plichten van werknemers
- Door de regels van je werkgever na te leven, ben je in staat om je eigen veiligheid en gezondheid te beïnvloeden.
- U moet zich ook bewust zijn van uw verantwoordelijkheid voor de gezondheid van uw collega’s, vooral als leerlingen of jonge collega’s leren van uw manier van werken.
Werk samen met uw werkgever en veiligheidsadviseur aan een veilige werkomgeving die de blootstellingsrisico’s voor u en uw collega’s tot een minimum beperkt en uw bedrijf helpt te voldoen aan de wettelijke vereisten. - Je zou je werkgever kunnen ondersteunen door aan te bieden om getraind te worden in eerstehulpmaatregelen, brandbestrijdingsprocedures of noodgevallen.
- Als je werkgever gekochte chemicaliën gebruikt, moet het veiligheidsinformatieblad (MSDS) alle informatie bevatten die nodig is voor een goede Risicoanalyse. Je kunt ook de etiketten lezen en controleren of het gebruik correct is(kijk hier voor meer informatie).
- Werknemers mogen niet worden beperkt in hun vermogen om te reageren of om ijverig te zijn als gevolg van gezondheidsbeperkingen (bijv. alcohol, drugs, medicijnen). Je bent verplicht om je werkgever op de hoogte te stellen van gezondheidsbeperkingen die je reactievermogen of je zorgvuldigheid in de weg staan, evenals in het geval van medicatie om onverwachte gebeurtenissen (bijvoorbeeld ongevallen) te voorkomen.
